4 Dic.2025: Ovsanna Galustuan armena Sopravissuta di 104 anni , Racconta il Genocidio Armeno - dalla Ling.Originale della Stampa in Italiano tradotta in Armeno da me !

*Traduzione dal Originale di lingua Italiana in lingua Armena .
**Դուք գտնվում եք այստեղ՝
Գլխավոր էջ Ժուրնալ

Հայոց ցեղասպանություն
Մարզվողի հուշագրությունները
Օվսաննա Կալուստյանը պատմում է Հայոց ցեղասպանության մասին

Օսվաննա Կալուստյան

Le Monde-ը և The Guardian-ը հրապարակել են 106-ամյա Օվսաննա Կալուստյանի պատմությունը, ով Մեց Եղեռնի վերջին մազապուրծներից մեկն է։ «Փոքրիկ կինը,- ասվում է հոդվածներում,- այլևս շատ չի դուրս գալիս Մարսել։ Նա կռացած է իր ձեռնափայտի վրա և փչացած է իր դստեր և թոռների կողմից։ Բայց հարցրեք նրան իր մանկության մասին, և նա կդառնա կատարյալ զգոն»։ Օվսաննան 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության վերջին մազապուրծներից մեկն է։ Որպես հիշողության կրող՝ նա լիովին գիտակցում է այն դերը, որը պետք է խաղա գրեթե մեկ դար անց։ «Աստված թույլ տվեց, որ ես ապրեմ, որպեսզի կարողանամ պատմել պատմությունը», - ասում է նա։

Օվսաննան ունի պատկերների և մանրամասների երկար շարք, որոնք նա վառ կերպով նկարագրում է Օսմանյան կայսրության կողմից իր ժողովրդի ահաբեկչության, կոտորածների և տեղահանության մասին։ Նա ծնվել է 1907 թվականին Ադաբազարում՝ Կոստանդնուպոլսից (այժմ՝ Ստամբուլ) մոտ 100 կիլոմետր արևելք գտնվող քաղաքում։ Նա մեծացել է գեղեցիկ եռահարկ տանը՝ թաղային եկեղեցու դիմաց այգիով։ Քաղաքը առևտրի և արհեստների կարևոր կենտրոն էր հայ բնակչության համար, որը 1915 թվականին կազմում էր մոտ 12,500 մարդ, բնակչության գրեթե կեսը։ «Նույնիսկ հույներն ու թուրքերը խոսում էին հայերեն», - հիշում է Օվսաննան։

Նրա հայրը սրճարան էր վարում, որը նաև ծառայում էր որպես վարսավիրանոց և ատամնաբույժ։ Ամեն օր, դպրոցից առաջ, Օվսաննան գնում էր այնտեղ թեյ խմելու։

Օվսաննան 8 տարեկան էր 1915 թվականին, երբ երիտթուրքական կառավարությունը հրամայեց հայերի տեղահանությունը։ «Կիրակի էր, և Օվսաննայի մայրը վերադառնում էր եկեղեցուց. քահանան հենց նոր հայտարարել էր, որ քաղաքի բոլոր թաղամասերը պետք է տարհանվեն երեք օրվա ընթացքում», - պատմում է նրա զարմիկ Ֆրեդերիկը, որը ընտանիքի պատմությունը պահում էր։ Ընտանեկան խմբերը ոտքով շարժվեցին դեպի հարավ և արևելք։ Օվսաննան և նրա ծնողները, եղբայրները, հորեղբայրները, մորաքույրերը և զարմիկները ժամանեցին Էսքիշեհիր՝ խցկված անասնավագոնի մեջ. այսպես հազարավոր հայեր ուղարկվեցին Սիրիայի անապատ։ Սակայն գնացքը կանգնեցվեց ճանապարհին՝ Աֆյոնկարահիսարի նահանգի Ջայ քաղաքում, և նրանց հրամայվեց կառուցել ժամանակավոր ապաստարան։ Ավելի հեռու գտնվող օգնության կենտրոններն արդեն գերբեռնված էին։

Երկու տարի անց նրանք լքեցին ճամբարը և թաքնվեցին գյուղական վայրերում։ Օվսաննան դեռ հիշում է իր մտահոգությունը, որ երիտասարդ աղջիկներին առևանգում էին Օսմանյան բանակի օգնականներ ծառայող ավազակները։ 1918 թվականի զինադադարից հետո Օվսաննան և նրա ընտանիքը վերադարձան իրենց ավերված տունը փնտրելու, բայց հետ մղվեցին քաղաքի նոր թուրք օկուպանտների կողմից։ Նրանց արտագաղթը սկզբում նրանց տարավ Կոստանդնուպոլիս։ 1924 թվականին Օվսաննայի հորեղբայրները, մորաքույրերը և զարմիկները գաղթեցին Միացյալ Նահանգներ։ Չորս տարի անց նա նավով հասավ Մարսել։ «Մենք հասանք դեկտեմբերյան ձյան տակ», - հիշում է նա։ Այսօր Մարսելի բնակչության 10%-ը կազմված է Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածներից։

Օվսաննան աշխատում էր տեքստիլի ոլորտում և ամուսնացավ մեկ այլ հայ ընտանիքի միակ վերապրածի՝ Զավե Կալուստյանի հետ։ Միասին նրանք բացեցին արևելյան խանութ և գնեցին հողամաս՝ բնակություն հաստատելու համար։

«Նա մեզ սովորեցրեց հայերեն, բայց նրա փորձառության պատմությունը միայն ժամանակի ընթացքում ի հայտ եկավ», - ասում է Ֆրեդերիկը։ Օվսաննան աշխատում է մշակութային միություններում և մասնակցում է համայնքային բողոքի ցույցերին։ Նա անխոնջ ձայն է Հայոց ցեղասպանության ժխտման դեմ պայքարում։ Եվ, ինչպես Ֆրեդերիկն է ասում. «Ցեղասպանությունը ժխտելը նշանակում է հերքել տատիկիս խոսքերը»։

«Տեղեկություններ համացանցում» վանդակում Հայաստանին վերաբերող մեկ այլ պատմություն է։ Արիսն ու Գյուլնուրը ամուսիններ են, նա հայ է, կինը՝ թուրք։ Ցեղասպանությունից մեկ դար անց, որը Անկարան հրաժարվում է ճանաչել, նրանց ամուսնությունը արտացոլում է այն լարվածությունը, որը դեռևս գոյություն ունի երկու համայնքների միջև այսօր (ֆրանսերենով

Vartanian